Rzeczny Ogród EkoEdukacji

W kuchni błotnej możecie puścić wodze fantazji, bawiąc się zarówno samemu, jak i w grupie. Budowa, ale też sama nazwa kuchni zachęca do kulinarnych zabaw i eksploracji, tworzenia np. zup z pokrzywy i mniszków. Skorzystajcie z nadrzecznych naturalnych materiałów: ziemi, piachu, patyków czy dzikich roślin. Pamiętajcie, że zbierając rośliny, zostawiamy przynajmniej połowę okazów, nigdy nie zrywamy wszystkich roślin na danym stanowisku. Opiekunie, pomóż swojemu dziecku w korzystaniu z kuchni błotnej. Za pomocą mieszanki błota spróbujcie odtworzyć skalę różnych rzecznych organizmów: ryb, bobrów, planktonu. W rzece mieszkają organizmy w bardzo różnych rozmiarach!

Warto przynieść ze sobą swoje foremki, zabawki, garnki… Wszystko, co posłuży do dobrej zabawy z piaskiem, wodą, kamieniami, roślinami.

1. Podejdźcie do brzegu rzeki i sprawdźcie, jakie zwierzęta w niej widzicie, jakie rośliny porastają jej brzeg. Wymieńcie je, pomyślcie również o tych, których aktualnie nie ma w zasięgu waszego wzroku. Nauczycielu, nauczycielko, pomóż dzieciom rozpoznać napotkane gatunki.

2. W rzece żyją również organizmy, których nie widać gołym okiem: zooplankton i fitoplankton. Te nazwy brzmią bardzo naukowo, ale już je wyjaśniamy: oznaczają one organizmy unoszące się w wodzie, nieraz mikroskopijne, czasami trochę większe. Są pokarmem dla innych zwierząt, a ich najbardziej rozpoznawalną cechą jest to, że nie pływają, tylko dryfują z rzecznym nurtem. Plankton może być zwierzęcy – zooplankton (na pewno skojarzycie go z zoo!) lub roślinny – wtedy mówimy o fitoplanktonie. Ten organizm wymaga czystej wody o odpowiednich cechach chemicznych, np. pH (czyli wskaźnika kwasowości lub zasadowości). Od działalności człowieka zależy więc dobrostan planktonu, a co za tym idzie, dobrostan innych zwierząt, dla których jest on pokarmem.

3. Zauważcie, że nie widać go gołym okiem, szczególnie gdy stoi się na brzegu rzeki. Będziemy więc potrzebować narzędzia, które pomoże nam go zobaczyć.

4. Do tego celu wykorzystajcie sprzęt laboratoryjny – mikroskop ze szkiełkami do umieszczania preparatów, probówkę do pobrania próbek z rzeki oraz pipetę do stworzenia preparatu. To wszystko brzmi bardzo profesjonalnie!

5. Pobierzcie do probówki wodę. Starajcie się zbierać ją z powierzchni rzeki.

6. Stwórzcie z pomocą opiekuna preparat: kroplę wody z probówki umieśćcie między szkiełkami i włóżcie je na stopę mikroskopu. Teraz czas na obserwację planktonu!

7. Z pomocą nauczyciela ustawcie parametry mikroskopu i ostrość, a potem powiedzcie, co widzicie. Niech każde dziecko po kolei spojrzy przez okular mikroskopu. Podpowiedź: szukajcie tego, co się rusza.

8. Resztę wody z probówki wylejcie do rzeki – niech pozostały tam plankton wróci do swojego domu.

UWAGA: wszystkie zadania koniecznie wykonujcie pod opieką dorosłych!

Wcielcie się w rolę wybranych przez was zwierząt zamieszkujących rzeczną dolinę w mieście i spróbujcie przejść równoważnię, naśladując sposób ich poruszania się oraz wyobrażając sobie trudności, na jakie natrafiają zwierzęta. Wyobraźcie sobie, że równoważnia jest korytarzem ekologicznym w zatłoczonym mieście i musicie przejść z jednego siedliska do drugiego. Zaobserwujcie zwierzęta nad brzegiem rzeki i w jej korycie albo pomyślcie, które miejskie zwierzęta mogą korzystać z jej zasobów. Wybierzcie to, które lubicie najbardziej, a następnie wcielając się w nie, przejdźcie całą równoważnię. Postarajcie się zrobić to za jednym razem! Opiekunowie– wy również wcielcie się w zwierzęta. Dołączając do dzieci w pokonywaniu równoważni, możecie stworzyć zwierzęce rodziny! Możecie również odegrać rolę przeszkód, które napotykają zwierzęta na swojej drodze, a tym samym asekurować dzieci na równoważni. Pomyślcie wspólnie, co można by zmienić w mieście, aby wesprzeć zwierzęta.

1. Poszukajcie zwierząt oraz roślin na brzegu Cybiny. Część z nich będzie można zaobserwować, ale dzieci z pomocą opiekuna mogą wyobrazić sobie inne zwierzęta, jak np. bobra żyjącego na dalszym odcinku rzeki. Grupa wybranych zwierząt będzie podstawą kolejnej części aktywności. Poza zwierzętami zamieszkującymi koryto rzeki pomyślcie również o tych korzystających z niego jako wodopoju, miejsca zdobywania pożywienia. Pamiętajcie o tych, którym rzeka służy do przemieszczania się, tj.: rybach, planktonie, ptakach, bobrach, nietoperzach, sarnach.

2. Pomyślcie nad siedliskami, w których żyją wymienione zwierzęta, i o tym, jaką dodatkową funkcję pełni dla nich rzeka przepływająca przez miasto. Obserwacje prowadźcie nad rzeką. Zastanówcie się nad przeszkodami uniemożliwiającymi zwierzętom przemieszczanie się w mieście, takimi jak przebiegające drogi czy brak wody spowodowany działalnością człowieka.

3. Następnie udajcie się do Rzecznego Ogrodu Ekoedukacji i odnajdźcie równoważnie. Znajdziecie je w części ogrodu koło rzeki i Eksperymentalnego Ogrodu Dziedzictwa. Obie równoważnie mogą być podstawą proponowanej aktywności.

4. Każde z dzieci wybiera jedno ze zwierząt mieszkających w rzecznej dolinie, aby następnie wcielić się w jego rolę. Naśladujcie sposób poruszania się czy tempo danego zwierzęcia. Możecie również w trakcie przechodzenia pochylni i

wyobrażonych przeszkód zmieniać się w inne zwierzęta, dla których ich pokonanie nie stanowi problemu. Różne zwierzęta różnie radzą sobie w przestrzeni przyrody dzikiej i tej miejskiej. Zaobserwujcie, które zwierzę najlepiej odnajduje się w mieście.

5. Każde dziecko może wejść w rolę danego zwierzęcia, zwracając uwagę na czyhające na nie zagrożenia. Zaproszenie do wcielenia się w konkretny gatunek pozwala dzieciom wczuć się w sytuację zwierzęcia i przekonać się, jakie zagrożenia stworzone przez człowieka utrudniają życie faunie. Takie doświadczenie uwrażliwia dzieci na potrzeby innych żywych istot należących do ekosystemu.

6. Dodatkowym elementem utrudniającym przejście przez równoważnię i wymagającym większego skupienia i zwinności może być tworzenie przez inne dzieci przeszkód – wydawanie dźwięków głośnych samochodów, budowanie ulic biegnących przez rzekę (np. w formie patyków na równoważni). Ta aktywność wymaga asysty nauczyciela, który będzie czuwał nad bezpiecznym przebiegiem zabawy. Ważnym elementem jest szukanie rozwiązań mających na celu pomoc zwierzętom.

UWAGA: wszystkie zadania koniecznie wykonujcie pod opieką dorosłych!

Nad brzegiem rzeki spróbujcie odszukać jak najwięcej naturalnych materiałów: może to być piach, rzeczny muł lub kamienie. Zastanówcie się, jak one wyglądają, czy mogą być ciężkie czy lekkie, jaki jest w dotyku mokry piach, czy rzeka i tworząca ją materia mają charakterystyczny zapach. Następnie podejdźcie do ścieżki bosych stóp (znajduje się w części ogrodu nad rzeką) i przekonajcie się z bliska, z czego stworzona jest rzeka. Uwaga! To zadanie będzie wymagało od was bosych stóp – one będą waszymi przewodniczkami w odkrywaniu tego, co znajduje się na ścieżce. Wchodźcie po kolei do stanowisk z różnorodnymi materiałami. Które z nich są przyjazne dla waszych stóp? Które są mniej wygodne do przemierzania ich na bosaka? Teraz już wiecie, z czego zbudowana jest rzeka – z faktur, zapachów, różnych ciężkości i kolorów!

1. Podejdźcie do brzegu rzeki i spróbujcie odnaleźć jak najwięcej materiałów, które tworzą jej koryto. Może to być piach, kamienie czy rośliny.

2. Spróbujcie określić ich cechy tylko na podstawie wyglądu – czy są ciężkie, śliskie, jak pachną.

3. Jeżeli niski poziom wody na to pozwala, zaobserwujcie więcej elementów rzecznego dna. Jeżeli poziom wody jest wysoki, zdajcie się na swoją wyobraźnię oraz własne doświadczenia – może ktoś z was miał kiedyś okazję kąpać się w rzece?

4. Po rozpoznaniu materiałów odnajdźcie ścieżkę bosych stóp – znajdziecie ją w części Rzecznego Ogrodu Ekoedukacji znajdującej się nad rzeką.

5. W poszczególnych donicach znajdziecie materiały, które budują rzekę. Teraz poza zmysłem wzroku zaangażujcie również węch i dotyk! Zbadajcie strukturę, wagę i zapach materiałów. Uwaga! Poza dotykaniem rękami zachęcamy was do zdjęcia butów i przemierzenia ścieżki bosą stopą, jak sama nazwa wskazuje! Spróbujcie dotykiem stóp określić porowatość podłoża, wygodę poruszania się. Zachowajcie równowagę i skoncentrujcie się na swoich stopach i tym, co znajduje się pod nimi.

6. Po przejściu ścieżki przy wsparciu nauczyciela zastanówcie się, jak powstaje piach czy gładkie otoczaki, co wpływa na ich wygląd i strukturę, jak mogą się zmieniać w zależności od warunków panujących w rzece.

UWAGA: wszystkie zadania koniecznie wykonujcie pod opieką dorosłych!

Schowajcie się w zielonym szałasie, znajdźcie drogę wyjścia z labiryntu. Możecie bawic sie w liściastą bazę lub starodawny dom. Spójrzcie na zielone ściany labiryntu i zastanówcie się, jak to możliwe, że one cały czas rosną!? Labirynt jest przestrzenią, w której możecie spacerować, biegać, poszukiwać innych, bawić się w chowanego, gonito czy po prostu odpocząć w cieniu w upalny dzień. Wyznaczcie kierunek wyjścia z labiryntu i spróbujcie opuścić go dzięki podpowiedziom rodziców dotyczących stron świata.

1. Pod opieką nauczyciela, z pomocą kompasu lub aplikacji kompas w telefonie sprawdźcie swoje położenie. W jakim kierunku znajdują się: wschód, zachód, północ, południe. Opiekun grupy może wytłumaczyć dzieciom skąd biorą się kierunku świata, czym jest róża wiatrów, dlaczego wiedza o tym, gdzie znajdują się poszczególne strony może pomóc w codziennym życiu.

2. Przejdźcie do labiryntu znajdującego się nad rzeką, stworzonego z irgi. Niech każde z dzieci spróbuje go przejść, dostając się do jego wyjścia. Spróbujcie przejść labirynt w obu kierunkach - każdorazowo zaczynając od innej strony.

3. Pomóżcie osobom przechodzącym labirynt jego przemierzenie, korzystając z wiedzy o stronach świata i tym, gdzie znajdują się północ, południe, wschód, zachód.

4. Możcie przejść labirynt na dwa sposoby: korzystając z określnego wcześniej położenia, to jest wskazując osobie w labiryncie rzeczywiste kierunki wyznaczone dla miejsca, w którym się znajdujecie, lub używając ich jako zamienników kierunków: lewo, prawo, przód, tył. W ten sposób utrwalicie wiedzę i dowiecie się, że ich znajomość może przydać się w codziennym życiu.

UWAGA: wszystkie zadania koniecznie wykonujcie pod opieką dorosłych!

Powąchajcie, dotknijcie i rozpoznajcie rośliny, które was otaczają. Na chwilę zostańcie botanikiem, zielarką, przyrodniczką i poznajcie gatunki roślin, które żyły tu przed nami. Wianek to miejsce, w którym możecie odpocząć w towarzystwie roślin, usłyszeć i zobaczyć owady zapylające liczne kwiaty miododajne i poznać gatunki naturalnie występujące nad Cybiną.

1. Zabierzcie ze sobą lupę i poszukajcie interesujących was roślin.
2. Pobawcie się w botanika, przyrodniczkę, naukowca i zbadajcie pod szkłem powiększającym budowę kwiatów, łodyg czy liści.
3. Możecie przygotować notatki na temat roślin, które odkryjecie. Opiszcie ich kolory, zapach, liczbę płatków i liści oraz inne charakterystyczne cechy budowy, które was zainteresują. Wspierajcie się atlasami i książkami botanicznymi, które pomogą wam rozpoznać poszczególne rośliny.
4. Postarajcie się dowiedzieć, do czego te rośliny mogły służyć dawnym mieszkańcom doliny Cybiny i czy dziś także się z nich korzysta.
5. Usiądźcie w kręgu we wnętrzu Wianka i przypomnijcie sobie tradycje związane z ziołami, które praktykowano w waszym rodzinnym domu. Może pamiętacie ziołową herbatkę z macierzanki u babci albo zapach ziołowego bukietu, który stał na stole u dziadka? Opowiedzcie sobie nawzajem o tych wspomnieniach, a jeśli ich nie macie, zapytajcie mamę, tatę lub kogoś z rodziny o takie zwyczaje związane z obecnymi tu roślinami.

     UWAGA: wszystkie zadania koniecznie wykonujcie pod opieką dorosłych!

Dotknijcie prawdziwej skały, zobaczcie, jak wygląda w środku! Przekonajcie się, że wdrapywanie się na nią może być trudne, ale także bardzo ekscytujące! Ten wielki kamień został przyniesiony na nasze ziemie tysiące lat temu dzięki sile lądolodu. Możecie bawić się na nim jak na zwykłej zjeżdżalni lub przyjrzeć się jego strukturze przez lupę i zastanowić się, jak powstał.

1. Podejdźcie do głazu i dokładnie mu się przyjrzyjcie. Użyjcie szkła powiększającego, aby zauważyć zróżnicowane struktury na jego zewnętrznej, matowej części oraz tej błyszczącej, wyszlifowanej. Zaobserwujcie złożoność jego budowy. Czy zastanawialiście się kiedyś, z czego składają się skały?

2. Na chwilę zamieńcie się w geologów i geolożki. Poszukajcie w okolicy innych kamieni i porównajcie ich kształt, barwę i strukturę. Może uda wam się zauważyć, jakie są różnice między nimi a głazem narzutowym?

3. Urządźcie burzę mózgów, aby wspólnie ustalić, jak tak wielki głaz znalazł się na terenie Wielkopolski oraz skąd pochodzi. Czy tysiące lat temu mógł przybyć z dna morza? A może jest odłamkiem górskiego szczytu?

4. Przy wsparciu nauczyciela zastanówcie nad tym, w jaki sposób siły, które mogły przenosić takie duże głazy, kształtują cały krajobraz naszej najbliższej okolicy. Czy miały one wpływ także na dzisiejszy bieg rzek, obecność jezior lub pagórków?

UWAGA: wszystkie zadania koniecznie wykonujcie pod opieką dorosłych!

Bawcie się wodą! Zobaczcie, jak płynie przez skalne koryto i drewniany tunel. Sprawdźcie, czy pokona przeszkody i jak szybko przepłynie przez całą trasę! Jeśli chcecie, możecie stworzyć ekologiczną wytwórnię prądu lub zbudować tamę!

1. Do zabawy torem wodnym przygotujcie większą ilosć wody oraz kilka różnych materiałów, np: piasek, kamienie, piłeczki, patyki, rośliny.

2. Na początku umieśćcie wodę w korytku kamiennym oraz drewnianym i obserwujcie, jak przebiega jej trasa, jak szybko pokonuje tor, w jaki sposób z niego wypada i co dzieje się z piaskiem na końcu trasy.

3. Starajcie się zmieniać ilość płynącej wody, wlewając jej odpowiednio mniej lub więcej do koryta. Sprawdźcie, czy ilość wody przekłada się na jej siłę. W jaki sposób wpływa na zachowanie się piasku na końcu trasy? Czy można to działanie wykorzystać do jakiegoś celu?

4. Następnie przeprowadźcie doświadczenie i spróbujcie umieścić na trasie wody różnego rodzaju przeszkody, np. patyki, rośliny, kamienie, błoto czy inne elementy znalezione w otoczeniu lub przyniesione przez was. Sprawdźcie, które rzeczy będą w stanie zatrzymać bieg wody, stworzyć naturalną tamę, a które woda będzie w stanie przenieść swoją siłą w dół koryta.

5. Wspólnie z nauczycielem zastanówcie się, jaki wpływ ma woda na skałę, drewno i piasek, co może się wydarzyć, kiedy nieustannie przepływa przez te materiały? Ustalcie, jaką siłę ma woda, jak wpływa na przyrodę. Czy nurt rzeki może zmieniać otaczający krajobraz? Czy przenoszenie ciężkich przedmiotów przez rzekę może wpłynąć na nasze życie lub życie mieszkających w niej istot?

UWAGA: wszystkie zadania koniecznie wykonujcie pod opieką dorosłych!

Wcielcie się w rolę wybranych przez was zwierząt zamieszkujących rzeczną dolinę w mieście i spróbujcie przejść równoważnię, naśladując sposób ich poruszania się oraz wyobrażając sobie trudności, na jakie natrafiają zwierzęta. Wyobraźcie sobie, że równoważnia jest korytarzem ekologicznym w zatłoczonym mieście i musicie przejść z jednego siedliska do drugiego. Zaobserwujcie zwierzęta nad brzegiem rzeki i w jej korycie albo pomyślcie, które miejskie zwierzęta mogą korzystać z jej zasobów. Wybierzcie to, które lubicie najbardziej, a następnie wcielając się w nie, przejdźcie całą równoważnię. Postarajcie się zrobić to za jednym razem! Opiekunowie– wy również wcielcie się w zwierzęta. Dołączając do dzieci w pokonywaniu równoważni, możecie stworzyć zwierzęce rodziny! Możecie również odegrać rolę przeszkód, które napotykają zwierzęta na swojej drodze, a tym samym asekurować dzieci na równoważni. Pomyślcie wspólnie, co można by zmienić w mieście, aby wesprzeć zwierzęta.

1. Poszukajcie zwierząt oraz roślin na brzegu Cybiny. Część z nich będzie można zaobserwować, ale dzieci z pomocą opiekuna mogą wyobrazić sobie inne zwierzęta, jak np. bobra żyjącego na dalszym odcinku rzeki. Grupa wybranych zwierząt będzie podstawą kolejnej części aktywności. Poza zwierzętami zamieszkującymi koryto rzeki pomyślcie również o tych korzystających z niego jako wodopoju, miejsca zdobywania pożywienia. Pamiętajcie o tych, którym rzeka służy do przemieszczania się, tj.: rybach, planktonie, ptakach, bobrach, nietoperzach, sarnach.

2. Pomyślcie nad siedliskami, w których żyją wymienione zwierzęta, i o tym, jaką dodatkową funkcję pełni dla nich rzeka przepływająca przez miasto. Obserwacje prowadźcie nad rzeką. Zastanówcie się nad przeszkodami uniemożliwiającymi zwierzętom przemieszczanie się w mieście, takimi jak przebiegające drogi czy brak wody spowodowany działalnością człowieka.

3. Następnie udajcie się do Rzecznego Ogrodu Ekoedukacji i odnajdźcie równoważnie. Znajdziecie je w części ogrodu koło rzeki i Eksperymentalnego Ogrodu Dziedzictwa. Obie równoważnie mogą być podstawą proponowanej aktywności.

4. Każde z dzieci wybiera jedno ze zwierząt mieszkających w rzecznej dolinie, aby następnie wcielić się w jego rolę. Naśladujcie sposób poruszania się czy tempo

danego zwierzęcia. Możecie również w trakcie przechodzenia pochylni i wyobrażonych przeszkód zmieniać się w inne zwierzęta, dla których ich pokonanie nie stanowi problemu. Różne zwierzęta różnie radzą sobie w przestrzeni przyrody dzikiej i tej miejskiej. Zaobserwujcie, które zwierzę najlepiej odnajduje się w mieście.

5. Każde dziecko może wejść w rolę danego zwierzęcia, zwracając uwagę na czyhające na nie zagrożenia. Zaproszenie do wcielenia się w konkretny gatunek pozwala dzieciom wczuć się w sytuację zwierzęcia i przekonać się, jakie zagrożenia stworzone przez człowieka utrudniają życie faunie. Takie doświadczenie uwrażliwia dzieci na potrzeby innych żywych istot należących do ekosystemu.

6. Dodatkowym elementem utrudniającym przejście przez równoważnię i wymagającym większego skupienia i zwinności może być tworzenie przez inne dzieci przeszkód – wydawanie dźwięków głośnych samochodów, budowanie ulic biegnących przez rzekę (np. w formie patyków na równoważni). Ta aktywność wymaga asysty nauczyciela, który będzie czuwał nad bezpiecznym przebiegiem zabawy. Ważnym elementem jest szukanie rozwiązań mających na celu pomoc zwierzętom.

UWAGA: wszystkie zadania koniecznie wykonujcie pod opieką dorosłych!

Schowajcie się w zielonym szałasie, znajdźcie drogę wyjścia z labiryntu. Możecie bawic sie w liściastą bazę lub starodawny dom. Spójrzcie na zielone ściany labiryntu i zastanówcie się, jak to możliwe, że one cały czas rosną!? Labirynt jest przestrzenią, w której możecie spacerować, biegać, poszukiwać innych, bawić się w chowanego, gonito czy po prostu odpocząć w cieniu w upalny dzień. Wyznaczcie kierunek wyjścia z labiryntu i spróbujcie opuścić go dzięki podpowiedziom rodziców dotyczących stron świata.

1. Pod opieką nauczyciela, z pomocą kompasu lub aplikacji kompas w telefonie sprawdźcie swoje położenie. W jakim kierunku znajdują się: wschód, zachód, północ, południe. Opiekun grupy może wytłumaczyć dzieciom skąd biorą się kierunku świata, czym jest róża wiatrów, dlaczego wiedza o tym, gdzie znajdują się poszczególne strony może pomóc w codziennym życiu.

2. Przejdźcie do labiryntu znajdującego się nad rzeką, stworzonego z irgi. Niech każde z dzieci spróbuje go przejść, dostając się do jego wyjścia. Spróbujcie przejść labirynt w obu kierunkach - każdorazowo zaczynając od innej strony.

3. Pomóżcie osobom przechodzącym labirynt jego przemierzenie, korzystając z wiedzy o stronach świata i tym, gdzie znajdują się północ, południe, wschód, zachód.

4. Możcie przejść labirynt na dwa sposoby: korzystając z określnego wcześniej położenia, to jest wskazując osobie w labiryncie rzeczywiste kierunki wyznaczone dla miejsca, w którym się znajdujecie, lub używając ich jako zamienników kierunków: lewo, prawo, przód, tył. W ten sposób utrwalicie wiedzę i dowiecie się, że ich znajomość może przydać się w codziennym życiu.

UWAGA: wszystkie zadania koniecznie wykonujcie pod opieką dorosłych!